Gestacijski dijabetes je šećerna bolest koja se javlja u toku trudnoće. Nastaje kada organizam trudnice ne produkuje dovoljnu količinu insulina – hormona koji reguliše nivo šećera u krvi. Najčešće se ispoljava između 24 – 28. nedelje trudnoće, a nestaje 6 nedelja nakon porođaja.
Tokom trudnoće određeni hormoni posteljice (placentarni laktogen i progesteron) smanjuju aktivnost insulina i otežavaju iskorišćavanje glukoze u ćelijama što dovodi do insulinske rezistencije.
Izvestan stepen insulinske rezistencije, kao i smanjena tolerancija na glukozu, se smatraju normalnim za kasnije faze trudnoće.
U slucaju da beta ćelije pankreasa trudnice nisu u stanju da izluče dovoljne kolicine insulina dolazi do porasta vrednosti šećera u krvi i pojave gestacijskog dijatetesa.
FAKTORI RIZIKA
– trudnice starije od 30 god
– prisutna gojaznost
– dijabetes u predhodnim trudnoćama
– trudnica koja se puno ugojila tokom trudnoće
– sindrom policističnih jajnika
– žene koje su imale više spontanih pobačaja
– beba teža od 4000g i smrt bebe u predhodnoj trudnoći
SIMPTOMI
Trudnice uglavnom nemaju nikakve posebne simptome. Ipak, ponekad se javljaju sledeći simptomi
– neuobičajena žeđ
– često mokrenje
– umor
– svrab
DIJAGNOZA
Sve trudnice se u okviru rutinskih pregleda u nekoj fazi trudnoće testiraju na gestacijski dijabetes. Ovaj test se zove OGTT (test opterećenja na glukozu) i većina trudnica ga radi između 24. i 28. nedelje trudnoće. Vadi se uzorak krvi pre jela, i to ujutru, nakon uzdržavanja od hrane najmanje 10 sati.
Nakon toga popije se rastvor sa 75g glukoze. Sat vremena nakon sto se popije rastvor glukoze ponovo se vadi uzorak krvi, zatim nakon 120 min i 180 min.
LEČENJE
Gestacijski dijabetes se u najvećem broju slučajeva reguliše dijetom, pravilnom ishranom i umerenom fizičkom aktivnošću, a samo u malom broju slučajeva (oko trećina obolelih trudnica) mora da dobije insulin.
Osnovne preporuke su režim ishrane koji uključuje žitarice od celog zrna, posno meso, dosta svežeg povrća i voća, odnosno namirnice koje sporo otpuštaju šećer. Potreban je kontrolisani unos masnoća i ograničiti unos soli.
Što se tiče fizičkih aktivnosti preporučuje se umerena fizička aktivnost, šetnje, plivanje, joga, pilates…
Posle porođaja kod većine žena sa gestacijskim dijabetesom dolazi do normalizovanja metabolizma ugljenih hidrata i vrednosti glikemije. Međutim, svima njima se savetuje da i u periodu posle porođaja obavljaju povremene kontrole glikemije i urade test opterećenja sa glukozom.
